Kolagen to substancja, która naturalnie występuje w organizmie człowieka. Stanowi około 30% białka ludzkiego. Z czasem ciało traci zdolność do jego naturalnej produkcji, co sprawia, że powstają zmarszczki, problemy ze stawami i krążeniem oraz szereg innych dolegliwości. Co warto wiedzieć o kolagenie, jego właściwościach, a także zastosowaniu? Dlaczego go ubywa i jak go uzupełnić?
- Czym jest kolagen?
- Funkcje kolagenu
- Jak powstaje?
- Objawy ubytku kolagenu
- Substancje wpływające na syntezę kolagenu
Co to jest kolagen?
Kolagen, nazywany też białkiem młodości, jest bardzo ważnym budulcem tkanek. Organizm produkuje go, by łączyć komórki skóry, chrząstek oraz kości. Już sama nazwa, która pochodzi od greckiego kolla i oznacza klej, wyjaśnia, jakie jest jego główne zadanie. Wyróżnia się 29 rodzajów kolagenu, przy czym każdy z nich spełnia konkretną funkcję, a różnią się między sobą strukturą, lokalizacją oraz zawartością. Kolagen występuje praktycznie w całym organizmie, m.in. w mięśniach, stawach, kościach, skórze, tętnicach, macicy, pęcherzu, sercu, mózgu.
Funkcje kolagenu
Odpowiednia ilość kolagenu to dla człowieka gładka, jędrna, dobrze nawilżona skóra oraz mocne i zdrowe włosy. Białko te odpowiada również za prawidłowe funkcjonowanie stawów, gojenie się ran oraz zrastanie kości. Ma wpływ na elastyczność naczyń krwionośnych, a tym samym poprawne krążenie krwi. Poza tym kolagen wspiera ochronę organizmu przed drobnoustrojami, komórkami rakowymi i toksynami, a także tworzy warstwę ochronną nerek, żołądka oraz wątroby.
Jak powstaje kolagen i dlaczego go ubywa?
Kolagen składa się z połączonych ze sobą związków chemicznych, czyli aminokwasów. Jest wytwarzany przez różne komórki, głównie przez fibroblasty. Włókna białkowe wydalane są do przestrzeni międzykomórkowej, gdzie łączą się ze sobą i tworzą coraz to większe struktury, by zakończyć proces utkaniem siatki. Ten główny budulec tkanki łącznej stanowi podporę oraz zabezpieczenie dla wielu narządów. Jest bardzo wytrzymały — wystarczy powiedzieć, że włókno o średnicy 1 mm utrzyma 10 kg obciążenia. Dzięki temu skóra się nie rozrywa i mimo naciągania nadal jest jędrna i gładka.
Wraz z wiekiem organizm ludzki produkuje coraz mniej kolagenu, co oznacza, że więcej komórek białka obumiera, niż powstaje. Choć wiele zależy od wieku, to wpływ na jego obniżoną produkcję mają także stres, dieta, styl życia, promieniowanie słoneczne, toksyny oraz zanieczyszczenie środowiska.
Objawy ubytku kolagenu
Pierwsze objawy ubytku kolagenu widać na skórze, która zaczyna się zwyczajnie starzeć. Na twarzy oraz szyi powoli pojawiają się zmarszczki i bruzdy. Włosy zaczynają się łamać, są coraz bardziej suche pomimo starań oraz regularnej pielęgnacji. Następnie dochodzi do bólu stawów, a także kręgosłupa, problemów z krążeniem. Objawy te nasilają się u kobiet w okresie menopauzy, kiedy to spada poziom estrogenów współodpowiedzialnych za syntezę kolagenu.
Jakie substancje wpływają na syntezę kolagenu?
Synteza kolagenu to nic innego jak budowanie tego białka poprzez mobilizację uszkodzonych tkanek. Odbywa się w fibroblastach, czyli komórkach skóry właściwej. W procesie tym biorą udział także np. insulina, hormony tarczycy i estrogeny, a stymulują ją m.in. witamina C i retinol. Aby zadbać o produkcję kolagenu w organizmie, należy przestrzegać zdrowej diety, w tym spożywać posiłki bogate w żelatynę spożywczą, galaretki owocowe i z nóżek wieprzowych, golonki oraz podroby.
Włókna kolagenowe można wzmocnić również poprzez dostarczanie stabilnej witaminy C, która wpływa na elastyczność i sprężystość skóry. Witamina C to antyoksydant chroniący przed działaniem wolnych rodników, pobudzający skórę do syntezy kolagenu. Co najważniejsze spowalnia proces starzenia oraz chroni przed promieniowaniem UV, które hamuje produkcję kolagenu. Regularne stosowanie stabilnej witaminy C może doprowadzić nawet do zniwelowania płytkich zmarszczek. Substancja ta ma też właściwości bakteriostatyczne i podnosi odporność organizmu.
Dużą rolę w syntezie kolagenu odgrywa także witamina A, która odpowiada m.in. za prawidłowe widzenie, proces wzrostu organizmu, jakość włosów, paznokci i skóry oraz rozwój kości. Retinol, czyli witamina A występująca w czystej postaci, poprzez stymulowanie kwasu hialuronowego w fibroblastach działa silnie nawilżająco, zapobiega powstawaniu zmarszczek oraz działa lekko złuszczająco i rewitalizująco. Oprócz działania przeciwstarzeniowego wspomaga powstawanie nowych naczyń krwionośnych, a także walkę z trądzikiem.
Mówiąc o syntezie kolagenu, nie sposób nie wspomnieć o roli, jaką odgrywają w niej komórki macierzyste. Przede wszystkim wpływają na żywotność komórek, fibroblastów, ograniczając ich starzenie oraz zwiększając aktywność poprzez zwiększenie syntezy włókien i kolagenów. Komórki macierzyste np. z róży damasceńskiej mają działanie przeciwzmarszczkowe, regenerujące oraz ujędrniające.
Aby wzmocnić syntezę kolagenu, należy prowadzić aktywny tryb życia, unikać promieni UV, przejść na zbilansowaną dietę oraz dostarczać organizmowi potrzebne suplementy i witaminy, także w formie kosmetyków do twarzy.
